مطالعات ژانری در سینما الگوهای گوناگون اندیشهورزی درباره فیلمها را امکانپذیر کرده است. درعینحال، همانگونه که فیلمها بسته به مقتضیات زمان دستخوش تحولاتاند، مدلهای نظری نیز در معرض ارزیابیهای انتقادی و اصلاح قرار میگیرند. پژوهش حاضر با تکیه بر روش تحلیل منطقی و استدلال قیاسی به بررسی انتقادی چند نظریه و مفهوم ژانری در قالب سه حوزه چیستی، تکوینی و کاربردی ژانر میپردازد. بنابراین، هدف این مقاله شرح و درعینحال بازبینی برخی پارادایمهای اندیشهورزی نظریه ژانر است. یافتهها نشان میدهد که برخی تعاریف ژانر، نظریههای اجماع فرهنگی، تکامل ژانری، شمایلنگاری، نظریههای آیینی و ایدئولوژیک ازجمله نظریه ژانرهای نظم اجتماعی/ ائتلاف همواره تعمیمپذیر و متناسب با صورتبندیهای متنوع ژانری نیستند. درنتیجه، باید با اتخاذ دیدگاه نظری تکثرگرا، همزمان محدودیتها و ظرفیتهای ژانرها را مد نظر قرار داد. درعینحال، به نظر میرسد با تمرکز بر رویکرد معنایی/نحوی، میتوان به فراخور از ظرفیتهای نظریههای گوناگون ژانری بهره گرفت. به این ترتیب، نوعی وضعیت پیوندی نظری ایجاد میشود که به ماهیت تلفیقی خود ژانرها شباهت دارد.